Dự án nhà ở xã hội Tân Đông Hiệp (New Lavida) tại TP. Dĩ An (Bình Dương) đang trong giai đoạn hoàn thiện, sắp bàn giao

Rào cản thủ tục được gỡ bỏ

Nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội vừa được Quốc hội thông qua đã cắt giảm mạnh các thủ tục hành chính, vốn được xem là rào cản lớn với doanh nghiệp trong nhiều năm qua.

Trước đây, để thực hiện dự án nhà ở xã hội, phải thực hiện lần lượt các thủ tục như lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết. Nhưng với quy định tại nghị quyết mới này, dự án nhà ở xã hội không phải lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, nên sẽ cắt giảm được 65 ngày.

Theo bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), việc bỏ thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết không làm mất vai trò quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng. Lý do là, dự án nhà ở xã hội sử dụng các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất và các yêu cầu về tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan của khu vực được xác định tại đồ án quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chung được phê duyệt, thay thế cho nhiệm vụ quy hoạch.

Là lãnh đạo doanh nghiệp chuyên phát triển dự án nhà ở xã hội, nhà ở thương mại cho người có thu nhập thấp tại đô thị, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành cho biết, trước đây, với mỗi dự án nhà ở xã hội, Công ty thường mất 3 - 5 năm để hoàn tất thủ tục đầu tư; hồ sơ cần hơn 100 con dấu mới có thể tiến hành triển khai dự án. Đáng nói là, từ bước xin chủ trương đầu tư, điều chỉnh quy hoạch, lập nhiệm vụ quy hoạch, báo cáo khả thi cho đến xin giấy phép xây dựng... đều yêu cầu xem xét lại yếu tố quy hoạch, dù nội dung này đã được xét duyệt trước đó.

“Những quy định như thế khiến doanh nghiệp không chỉ mất thời gian, mà còn mất thêm chi phí do thời gian kéo dài. Vì vậy, việc rút gọn và miễn nhiều thủ tục sẽ rút ngắn đáng kể thời gian chuẩn bị đầu tư, từ đó thu hút nhiều doanh nghiệp hướng đến phân khúc nhà ở xã hội hơn”, ông Nghĩa chia sẻ.

Ngoài yếu tố quy hoạch, để làm dự án nhà ở xã hội, theo quy định trước đây, phải thực hiện thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi; đấu thầu rộng rãi lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng. Theo Nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, thủ tục này được bỏ và thực hiện chỉ định thầu rút gọn.

Trước đó, tại Hội nghị Góp ý để phát triển nhà ở xã hội diễn ra hồi tháng 3, đại diện Tập đoàn Vingroup kiến nghị, nên cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư; đồng thời cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song để tiết kiệm thời gian.

Đáng mừng là, đề xuất này đã được Nghị quyết hiện thực hóa. Khi Nghị quyết và nghị định hướng dẫn có hiệu lực, sẽ có quy định về giao chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không thông qua đấu thầu, nên thời gian tối đa chỉ khoảng 75 ngày, tức là giảm được khoảng 200 ngày.

Đối tượng được mở rộng

Điểm đáng chú ý khác trong Nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội là mở rộng đáng kể nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội. Ngoài công nhân, người lao động và người thu nhập thấp, thì những người có nhà ở, nhưng cách xa nơi làm việc, vẫn có thể được xem xét hỗ trợ. Căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, UBND cấp tỉnh sẽ quy định chi tiết trường hợp này.

Theo các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp, đây là bước điều chỉnh phù hợp với thực tế của quá trình đô thị hóa và sự dịch chuyển lao động giữa các vùng kinh tế sau khi được sắp xếp lại. Trước đó, đã có không ít doanh nghiệp phải “đau đầu” vì nhu cầu mua nhà ở xã hội thì lớn, nhưng số lượng đủ điều kiện để mua lại không nhiều.

“Không thể lường trước được lượng khách hàng sẽ mua nhà tại dự án là vấn đề khiến doanh nghiệp đau đầu nhất. Vì khách hàng có được xét duyệt mua nhà ở xã hội hay không lại không do chủ đầu tư quyết định, nên việc bán hàng hoàn toàn bị động”, ông Lê Hữu Nghĩa phân tích.

Cũng theo ông Nghĩa, việc mở rộng nhóm thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội không chỉ là giải pháp an sinh, mà còn là yếu tố kích cầu thị trường. Nguồn cầu của phân khúc nhà ở xã hội đang rất lớn. Khi đối tượng được mở rộng, thị trường sẽ có thêm động lực để phát triển.

Với loạt cơ chế đặc thù được triển khai thí điểm, nhà ở xã hội không còn là “gánh nặng chính sách”, mà đang trở thành cơ hội mới cho các doanh nghiệp bất động sản. Điều quan trọng lúc này là làm sao để chính sách được thực thi một cách nhất quán, hiệu quả ở từng địa phương.