Điểm sáng về phát triển nhà ở xã hội

Thực tế thời gian qua, Chính phủ, Bộ, ngành Trung ương, đều có chung nhận định về sự đầu tư bài bản, huy động nguồn lực, chỉ đạo của Thành phố trong xây dựng, phát triển nhà ở xã hội (NOXH) của Hải Phòng.

Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo Bộ Xây dựng, UBND TP. Hải Phòng và các Hiệp hội Bất động sản. Ảnh: Thanh Sơn

Theo Đề án xây dựng 1 triệu căn NOXH được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 338, Hải Phòng được giao chỉ tiêu hoàn thành 33.500 căn NOXH từ nay đến năm 2030. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành 15.400 căn; giai đoạn 2026 - 2030 hoàn thành 18.100 căn.

Từ năm 2022 đến nay, Hải Phòng đã khởi công và đang xây dựng 9 dự án NOXH với tổng số trên 15.000 căn (hiện 5 dự án đã có sản phẩm đủ điều kiện bán ra thị trường với tổng số 2.755 căn; 1 dự án nhà ở công nhân với 300 căn đã được đưa vào khai thác); 16 dự án đã lựa chọn xong nhà đầu tư, đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công xây dựng (khoảng 18.900 căn); 6 dự án đã có chủ trương, đang lựa chọn nhà đầu tư (khoảng 2.700 căn).

Nổi bật là các dự án: Khu NOXH tại số 384 Lê Thánh Tông, quy mô 1.294 căn đã cất nóc 2 tòa 29 tầng; Khu NOXH tại Tổng kho 3 Lạc Viên, quy mô 4.448 căn, đang thi công, chuẩn bị cất nóc 10/10 tòa cuối năm 2024; Dự án NOXH thuộc Dự án Khu đô thị dịch vụ thương mại và nhà ở công nhân Tràng Duệ, quy mô 2.538 căn, đang thi công 3 toà; Dự án xây dựng NOXH (giai đoạn 1) tại phường Tràng Cát, thuộc Khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải, quy mô 4.004 căn đang triển khai thi công. Ngoài ra, Hải Phòng đã định hướng, quy hoạch, bố trí quỹ đất khoảng 42 địa điểm với gần 500 ha để thực hiện các dự án NOXH.

Dự án Khu nhà ở xã hội tại Tổng kho 3 Lạc Viên, TP. Hải Phòng

Ông Nguyễn Đức Thọ, Phó chủ tịch UBND TP. Hải Phòng cho biết, với quyết tâm hoàn thành vượt chỉ tiêu 33.500 căn NOXH và hoàn thành trước năm 2030, vượt sớm hơn kế hoạch Thủ tướng giao, Hải Phòng đã chủ động gắn việc đầu tư NOXH với kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ và Chính quyền.

Ban chấp hành Đảng bộ TP. Hải Phòng đã ban hành Nghị quyết số 09 ngày 13/11/2023 về phát triển NOXH trên địa bàn đến năm 2030, trong đó đã đưa ra các giải pháp cụ thể, trọng tâm để triển khai phát triển NOXH.

Ông Nguyễn Đức Thọ, Phó chủ tịch UBND TP. Hải Phòng cam kết triển khai nhà ở xã hội với 3 tiêu chuẩn Vị trí tốt - Chất lượng tốt - Giá cả tốt. Ảnh: Thanh Sơn

Theo đó, Nghị quyết đã nêu rõ quan điểm phát triển NƠXH của thành phố phải đạt 3 tốt là “Vị trí tốt - Chất lượng tốt - Giá cả tốt”. Do vậy, các các dự án đang triển khai và dự kiến triển khai đều có các vị trí đắc địa tại trung tâm đô thị hoặc gắn với các khu công nghiệp, được quy hoạch, thiết kế đồng bộ. Các công trình NOXH đều được cơ quan nhà nước thẩm định thiết kế, kiểm tra, nghiệm thu theo quy định, đảm bảo các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, chất lượng tiệm cận với căn hộ thương mại. Về giá bán NOXH tại Hải Phòng có nhiều phân khúc, dao động từ 14 triệu đến khoảng 19,5 triệu/1m2 sàn (theo công văn số 3951/SXD-QLN của Sở Xây dựng Hải Phòng công bố thông tin giá bán, điều kiện, trình tự thủ tục mua nhà ở xã hội mới đây), người dân có thể lựa chọn phù hợp với khả năng chi trả của mình.

Từ chủ trương đã có, Thành phố tiến hành ưu tiên quỹ đất phù hợp, có vị trí tốt, thuận lợi về hạ tầng cơ sở, gần các khu đô thị. Đồng thời, thực hiện đối thoại, có chính sách để thu hút doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn ngoài ngân sách đầu tư xây dựng và kinh doanh NOXH, cam kết các phương án hỗ trợ thủ tục cho doanh nghiệp.

Với cách làm này, Hải Phòng chỉ phải bố trí khoảng 1.774 tỷ đồng từ ngân sách để bồi thường, giải phóng mặt bằng cho 5.700 hộ tại các chung cư cũ trong khoảng 3 - 4 năm. Thay vì hỗ trợ giá thuê nhà ở, thành phố thực hiện hỗ trợ 1 lần để người dân có nguồn tài chính mua nhà ở xã hội, có quyền sở hữu nhà ở.

Các luật mới là căn cứ quan trọng cho thúc đẩy dự án NOXH

Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng biên tập Báo Tiền Phong – đơn vị phối hợp với Thành phố Hải Phòng tổ chức Hội thảo cho biết: Đến thời điểm hiện tại, khi Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh bất động sản 2023 chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024 cùng với các văn bản hướng dẫn dưới luật, có thể khẳng định, các chính sách hỗ trợ NOXH, nhà ở công nhân lao động tại các khu công nghiệp hiện nay đã tạo ra hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, đảm bảo hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia phát triển NOXH, nhà ở công nhân.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng chia sẻ: “Hội thảo diễn ra trong thời điểm này là hết sức ý nghĩa, bởi các bộ luật Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản, Các tổ chức tín dụng, có hiệu lực, là căn cứ rất quan trọng cho thúc đẩy các dự án nhà ở, thị trường bất động sản, trong đó có NOXH”.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ tại Hội thảo. Ảnh: Thanh Sơn

Cụ thể, đã thể chế hoá được chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về nhà ở, nhất là nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp. Thứ hai, các bộ luật đã khắc phục được một số mâu thuẫn chồng chéo, không đồng bộ. Thứ ba là tăng cường phân cấp phân quyền trong thực hiện các dự án. Thứ tư là cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện, triển khai các dự án. Thứ năm là các quy định rõ ràng hơn, đặc biệt là có nhiều nội dung đổi mới về trình tự đầu tư dự án, tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện phê duyệt, các doanh nghiệp thực hiện.

Cùng với đó, một số chính sách về phát triển NOXH được quan tâm, chỉnh lý cho đảm bảo rõ ràng. Trong đó, đã giao cho UBND các địa phương căn cứ nhu cầu sẽ dành quỹ đất đảm bảo đủ cho việc phát triển NOXH. Linh hoạt trong việc dành quỹ đất trong các dự án thương mại để phát triển NOXH, có thể hoán đổi, trả tiền. Luật Nhà ở xác định rõ các giai đoạn đầu tư, trình tự đầu tư NOXH. Quy định lựa chọn chủ đầu tư rất rõ ràng, thống nhất, đồng bộ với Luật Đấu thầu, mở ra nhiều chính sách theo hướng vừa phê duyệt chủ trương, công nhận chủ đầu tư.

Chính sách về ưu đãi chủ đầu tư, tạo điều kiện hấp dẫn hơn, ưu đãi rõ hơn. Việc đầu tư dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, không phải làm thủ tục xác định giá đất, giúp rút ngắn thủ tục 6 tháng - 1 năm. Điều kiện với người mua NOXH đã đơn giản hơn. Giá bán, giá cho thuê của NOXH đã được tính theo hướng tính đúng, tính đủ chi phí xây dựng của doanh nghiệp.

Còn ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam thì khẳng định: Với sự nỗ lực của Chính phủ và các Bộ ngành, 3 luật kích hoạt từ ngày 1/8 sẽ tác động rất mạnh đến các dự án NOXH. Đó là quy định rõ UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất dành để phát triển NOXH theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt. Như vậy khắc phục thực trạng thiếu quỹ đất để phát triển. Cho phép doanh nghiệp phát triển dự án được lựa chọn bố trí quỹ đất đã xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong dự án nhà ở thương mại phát triển hoặc ở khu vực khác hoặc trả tiền tương đương.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam dự báo các quy định sửa đổi mới sẽ góp phần giải quyết thực trạng vừa thiếu vừa ế của phân khúc NOXH, nhất là các tỉnh thành phát triển có nhu cầu lớn. Ảnh: Thanh Sơn

Ngoài ra, các điểm mới của 3 luật còn tác động đến người dân có nhu cầu NOXH. Đó là việc bãi bỏ quy định về điều kiện cư trú. Tăng đầu ra cho thị trường khi người dân được tham gia dễ dàng hơn. Thị trường mở ra nhiều cơ hội hơn; Tăng mức thu nhập tối thiểu từ 11 triệu lên 15 triệu/tháng. Bổ sung thêm 2 nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội so với hiện hành là: Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị và doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp.

Đồng thời thay đổi giới hạn điều kiện sở hữu. Luật đã cụ thể có nhà được sở hữu hay không? Đã có nhà ở nhưng bình quân đầu người dưới 15 m2. Bổ sung hình thức phát triển nhà lưu trú công nhân và lực lượng vũ trang nhân dân.

“Hải Phòng là 1 điển hình về phát triển NOXH, tôi mong muốn Bộ Xây dựng lấy Hải Phòng làm điển hình để rút ra những bài học cho các địa phương. Quy định, quy trình giống nhau nhưng Hải Phòng làm được tại sao các địa phương không làm được. Đây là bài học để làm tăng hiệu quả cho Đề án 1 triệu NOXH”, ông Đính đề xuất.

Tại hội thảo, ông Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Quốc hội đánh giá cao việc triển khai của Hải Phòng, để các luật vừa được Quốc hội thông qua - cho phép đẩy nhanh hiệu lực thi hành các luật về bất động sản trước 5 tháng. Trong đó, Hải Phòng là địa phương đầu tiên hoàn thành mục tiêu, là điểm sáng trong phát triển NOXH. Rõ ràng, để đạt được kết quả đó, chúng ta đã tháo gỡ được nhiều cơ chế cùng nhiều chính sách ưu đãi thu hút đầu tư. Cách làm hay và hiệu quả của Hải Phòng cần phải được tổng kết, đánh giá. Một mặt, làm sao Hải Phòng sẽ hoàn thành thật tốt mục tiêu NOXH của thành phố trong thời gian tới, mặt khác góp phần lan tỏa cho các địa phương khác nghiên cứu, tham khảo, học tập, qua đó thu hút nhiều nhà đầu tư, để có nhiều NOXH, đáp ứng nhu cầu bức thiết của người dân.