Đánh thuế căn nhà thứ hai sẽ giúp giảm tình trạng đầu cơ nhà đất. Ảnh: Dũng Minh

Cần thiết

Tại Hội thảo “Thị trường bất động sản 2016 - 2017: Xu hướng và dự báo” diễn ra tuần trước, GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, đến lúc này Việt Nam mới tính đánh thuế tài sản đối với nhà ở là quá muộn. Việt Nam không đánh thuế vào tài sản trên đất, mà chỉ đánh thuế quyền sử dụng đất với thuế suất chỉ là 0,03% theo bảng giá đất của Nhà nước. Trong khi đó, tại nước ngoài, nhiều nước đánh thuế cả với đất và nhà trên với thuế suất 1 - 1,5% giá trị thị trường. Ngoài lý do chống đầu cơ, thì việc đánh thuế căn nhà thứ hai trở đi sẽ đem tới nguồn thu lớn để phát triển hạ tầng và nâng cấp đô thị.

Ông Võ cho biết, hiện rất nhiều người nghĩ rằng, nhà đất là tài sản mang tính tích cóp được mà có, do đó, không nên và không hợp lý khi đánh vào tài sản tích lũy này. Tuy nhiên, khi mua một mảnh đất, một căn hộ, khi về sinh sống, người mua chắc chắn phải sử dụng các tiện ích, hạ tầng công cộng xung quanh.

Những thứ đó họ cũng phải trả phí, vì Nhà nước phải đầu tư bằng nguồn ngân sách. Do đó, theo ông Võ, nên hiểu đánh thuế căn nhà thứ hai không phải là đánh vào tài sản của họ, mà là thu khoản "phí" khi họ sử dụng các hạ tầng, tiện ích công cộng liên quan đến dự án.

“Tất nhiên, khi đánh thuế tài sản, ta sẽ không thể đánh đồng tất cả, vì mỗi nơi mỗi khác và mỗi sản phẩm cũng có giá trị khác nhau, dành cho các đối tượng khách hàng khác nhau. Chính vì vậy, cần nghiên cứu kỹ để mang lại tính công bằng cho người mua nhà”, ông Võ nhận định thêm.

Đồng quan điểm, ông Stephen Wyatt, Tổng giám đốc Jones Lang Lasallle (JLL) Việt Nam cho biết, đề xuất về đánh thuế khi mua ngôi nhà thứ hai tại Việt Nam của Bộ Tài chính đang thu hút nhiều sự quan tâm trong thời gian gần đây. Theo JLL, việc đánh thuế ngôi nhà thứ hai trở đi khá phổ biến ở các nước trên thế giới. Tuy nhiên, việc áp dụng tại Việt Nam sẽ khá là phức tạp và chúng ta cần phải xem xét nhiều khía cạnh.

“Hiện tại, thách thức lớn nhất đối với chúng ta khi áp dụng điều luật này tại Việt Nam là có thể xây dựng một hệ thống để nhận biết và quản lý người mua bất động sản. Ở các nước khác, điều luật này đã góp phần đáng kể vào nguồn thu ngân sách nhà nước, nhưng cũng sẽ tác động đến số lượng giao dịch các bất động sản trên thị trường. Nhìn chung, việc đánh thuế vào người mua bất động sản ở các nước trên thế giới và cả Việt Nam sẽ có tác động tích cực lên thị trường khi có một hệ thống thuế thích hợp được áp dụng. Kiến nghị ban đầu này khá ổn, tuy nhiên, để hiện thực hóa điều này sẽ còn cần nhiều bước”, ông Stephen đánh giá. 

Nhưng cần có nghiên cứu kỹ càng hơn

Trao đổi với Đầu tư Bất động sản, ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw cho biết, thực tế, đánh thuế khi sở hữu căn nhà thứ hai là nhằm mục tiêu điều tiết thị trường và phục vụ nhu cầu của đại đa số người dân.

Ở các quốc gia khác, mua một mảnh đất không phải bỏ nhiều tiền so với mức thu nhập, chỉ khoảng 100.000 - 200.000 USD, nhưng có đủ tiền đóng thuế không mới là quan trọng. Nhiều trường hợp mua xong nhà, nhưng không có tiền trả thuế. Đó là chính sách rất hay trên nguyên tắc giá thấp thì thuế cao. Việt Nam lại lựa chọn mức thuế thấp, giá cao. Như thế rất mất cân đối với thu nhập và tạo ra những hệ quả xấu, tiêu cực trong phát triển kinh tế - xã hội.

Mặc dù vậy, theo ông Hà, trước măt, Việt Nam chỉ nên tham khảo và xem xét áp dụng từ từ, bởi lẽ, thị trường bất động sản Việt Nam hiện chưa phát triển như các nước, nếu áp dụng một cách máy móc, có thể sẽ gây phản ứng ngược lên thị trường.

“Theo quan điểm của tôi, chúng ta chưa nên đánh thuế ngôi nhà thứ hai, mà nên đánh thuế ngôi nhà từ thứ ba trở lên và đánh vào những nhà ở cao cấp. Bên cạnh đó, thời điểm áp dụng nên cân nhắc để đảm bảo lợi ích hài hoà cho doanh nghiệp và người dân. Thời điểm áp dụng nên từ sau năm 2020 để người dân và doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị và hiểu được chính sách mới. Các quốc gia đều có chính sách khuyến khích người dân có ngôi nhà đầu tiên và từ ngôi nhà thứ hai, thứ ba trở đi thì có thể đánh thuế”, ông Hà cho biết.

Đồng quan điểm, đại diện JLL cho biết thêm, điển hình như ở Singapore, khi mua bất động sản, người mua sẽ phải trả thêm 3%. Tuy nhiên, khi mua từ bất động sản thứ hai trở đi, người dân Singapore sẽ phải trả thuế thêm là 7%. Do đó, người mua có quốc tịch Singapore sẽ phải trả tổng cộng là 10% cho ngôi nhà thứ hai này. Nếu người mua là người nước ngoài, thì phải trả thêm là 15% cho ngôi nhà thứ hai.

Theo quan điểm của tôi, chúng ta chưa nên đánh thuế ngôi nhà thứ hai, mà nên đánh thuế ngôi nhà từ thứ ba trở lên và đánh vào những nhà ở cao cấp.

Còn ở Anh, năm ngoái, nước này đã thông qua việc đánh thuế vào người mua bất động sản. Theo đó, nếu mua bất động sản thứ nhất sẽ phải trả một mức thuế cơ bản và cộng thêm 3%. Mức thuế sẽ dựa trên giá trị của ngôi nhà đó, tuy nhiên việc xác định giá trị nhà khá phức tạp. Mức đánh thuế sẽ khác nhau tùy theo giá trị tài sản.

Liên quan đến vấn đề đánh thuế căn nhà thứ hai, TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, dự kiến năm 2017 sẽ tiếp tục đánh giá thêm, theo dõi thêm thị trường… Theo ông Kiên, nếu hiện nay chúng ta chưa xử lý tốt được các vấn đề, thì việc đưa chính sách thuế vào dù đúng, nhưng tác động ngược lại với thị trường cũng rất lớn, nên đang cân nhắc.

“Thường trực Uỷ ban Kinh tế sau khi tính toán các phương án và các tác động, dự kiến 2017 sẽ tiếp tục đánh giá thêm, theo dõi thêm thị trường. Nếu các nhà đầu tư không tận dụng cơ hội, năm 2018 kinh tế tốt hơn lên, thì chính sách điều tiết, đặc biệt chính sách thuế sẽ đặt ra rất quyết liệt, có thể sẽ được thông qua vào tháng 5/2018. Tình hình kinh tế năm 2017 sẽ quyết định bước đi của năm 2018”, ông Kiên nói.